సౌందర్యలహరి- 3

సౌందర్యలహరి- 3

శృతి స్మృతి పురాణానాం ఆలయం కరుణాలయమ్,

నమామి భగవత్పాదం శంకరం లోక శంకరం.

శ్లో|| అవిద్యానా మంతస్తిమిర మిహిరద్వీపనగరీ

జడానాం చైతన్యస్తబక మకరంద స్రుతి ఝరీ |

దరిద్రాణాం చింతామణిగుణనికా జన్మజలధౌ

నిమగ్నానాం దంష్ట్రా మురరిపు వరాహస్య భవతి ||

తా: అమ్మా! నీ పాదరేణువు అజ్ఞానుల తమోంధకారాన్ని పోగొట్టే సూర్యద్వీప నగరం. ఆ నీ పాదలేశం మందబద్ధులైన జడులకు జ్ఞానమనే మకరందాన్ని జాలువార్చే ప్రవాహం; లేమిచేత కుంగిపోయే దరిద్రులకు, సకలసంపదలనిచ్చే చింతామణుల శ్రేణి. అంతేగాక జనన మరణ సంసారరూపమైన సాగరంలో మునిగి దరిగానక తపించే వారికి - విష్ణువు అవతారమైన ఆదివరాహస్వామియొక్క కోర అవుతోంది. అంటే ఉద్ధరించేది; సంసార సాగరాన్ని తరింపజేసేది అని భావం.

భాస్కరానంద భావము (భా.భా.)

విద్యాzవిద్యా స్వరూపిన్యైనమః .. అని లలితా సహస్రనామంలో ఆతల్లి ని కోలుస్తున్నాము, రెండు రూపాలలో వుండేది ఆ తల్లియే అని అర్ధము. విద్య ఆమె, అవిద్య ఆమె. మాయ ఆమె, జ్ఞానము ఆమె, వెలుగు ఆమె, చీకటి ఆమె. ఆ తల్లియే మహా మాయ. విద్య అనగా పర బ్రహ్మ స్వరూప జ్ఞానము, అవిద్య అనగా భేద భ్రాంతి రూప జ్ఞానము, మాయ. అనగా సంసార బంధమునకు లోనగునటుల చేసెడి జ్ఞానము. త్వరుద్ధమైనది విద్య అంటే జంతువులమైన మనలను పశుపతి యైన ఆ పరమేశ్వరుని వైపు మరల్చునది జ్ఞానము, విద్య.

విద్య అనగా చరమ వృత్తి రూప జ్ఞానము, అవిద్య అనగా భేద భ్రాంతి రూప జ్ఞానము, స్వ అనగా పర బ్రహ్మాత్మక జ్ఞానము. ఈ త్రివిధ జ్ఞానమే రూపముగా గలది విద్యావిద్యా స్వరూపిణి అని అర్ధము.

విద్యా zవిద్యేతి దేవ్యా ద్వే రూపే జానీహి పార్ధివ , ఏకయా ముచ్యతే జంతు రస్యయా బద్ధ్యతే పునః ..దేవీభాగవతం.

నిజం తెలుసుకొనక పోవుట అవిద్య, భ్రాంతి చెందుట అవిద్య, స్వ స్వరూపము తెలుసుకోనకపోవుట అవిద్య, నీది, నాది అనుకొనుట అవిద్య, మమకారము, మోహము, అజ్ఞానము అవిద్య. బందము అనగా సంసారము.

తరతి శోకమ్ ఆత్మవిత్...ఆత్మ జ్ఞాని శోకమును పోగొట్టు కొనుచున్నాడు. అసలు ఆత్మ యందు శోకము లేదు, వున్నది మనస్సు లోనే. లేని పోని బంధనములను, మమకారములను కొని తెచ్చుకొని ఎడుచు చున్నాడు. జ్ఞాన పరిశీలనతో అవిద్యను పోగొట్టుకొని సుఖమును పొందవచ్చును.

అజ్ఞానమనే చీకటి తో ఆవరింప బడి, మాయ చేత క్రప్పబడిన మా లాంటి వాళ్లకు, నీ పాద పద్మము సూర్యోదయం జరిగే ప్రదేశము లాంటిది. తమో గుణము చేత నన్ను నేను తెల్సుకోలేక పోతున్నాను అమ్మా, నిన్ను పూజించడం వలన నా అజ్ఞాన చీకట్లు తొలగి జ్ఞానము కలుగుతుంది తల్లీ. ఆత్మ జ్ఞానము కలుగుతుంది తల్లీ. ఈ ఆత్మ జ్ఞానాన్ని మాయ అనే అవిద్య కప్పేస్తుంది. విద్య అంటే జ్ఞానం, జ్ఞానం వలన మోక్షం కలుగుతుంది. అజ్ఞానాన్ని పారద్రోలే దీపిక అమ్మ. అజ్ఞాన ధ్వాంత దీపికా అని లలితా సహస్ర నామం లో అమ్మకు పేరు.

అజ్ఞానులకు, జడులకు, మంద బుద్ధి గల వారలమైన మాకు చైతన్యము, ఆత్మ జ్ఞానము కలిగించే మకరందపు ధార అమ్మ. జ్ఞాన ధార. ఆత్మ జ్ఞానము కలిగించే పుష్ప గుచ్ఛము అమ్మ. జ్ఞాన దరిద్రులకు చింతామణి గని అమ్మ. గుణనిక అంటే గుణముల సమూహము, గుణముల గని అని అర్ధము, జ్ఞాన విహీనులకు అమ్మ కోర్కెలను తీర్చే గుణ నిధి అని అర్ధము.  వాంచితార్ధ ప్రదాయని అయిన అమ్మ మన బాధలను తీర్చి అజ్ఞానము తొలగించి జ్ఞాన వెలుగును ప్రసరింప జేయును. బుద్దిని మోహము ఆక్రమించినప్పుడు జీవుడు మనస్సునకు ఆధీనమగును. మోహము వలన బుద్దికి పుట్టిన వాడు మనస్సు. మనస్సు యొక్క భార్య కల్పన. మనస్సు వలన చపలకు పుట్టిన కొడుకులు పంచ జ్ఞానేంద్రియములు. శుద్ధ చైతన్యము త్రిపురా దేవి. త్రిపురా దేవి ఉపాసన వలన అవిద్య, అజ్ఞానము తొలగి ఈ సంసార సముద్రము నుండి బయట పడుతాము. సంసార సముద్రంలో మునిగి పోకుండా అమ్మ మనలను కాపాడుతుంది, అది ఎలాగా అంటే వరహా రూపంలో శ్రీ మహావిష్ణువు తన కోరలతో భూమిని పైకి ఎత్తి కాపాడినట్లు. అందకే ఆమె సంసార పంక నిర్మగ్న సముద్దరణ పండితా అయినది.

జ్ఞానము కోరిన వారికి జ్ఞానము, కోరికలతో సేవిస్తే కోరికలు తీరుతాయని, దరిద్రులకు దరిద్రము పోతుందని, మోక్షము కోరిన వారికీ మోక్షం లభిస్తుందని దీని అర్ధము.

అమ్మను పూజించడం వలన మన లోని అజ్ఞానపు  చీకట్లు తొలగి, మాయ,మోహము  బ్రాంతి పొరలు వీడిపోయి జ్ఞాన వెలుగులు ప్రసరించును. తద్వారా ఆత్మ జ్ఞానము, పరమాత్మ జ్ఞానము తెలియును. ఈ సంసార చక్ర బంధము నుండి విముక్తి లభించును.

ఈ శ్లోక ఫలము :- సకల విద్యావేత్త, జ్ఞాని అగును.

గురువులకు, పెద్దలకు నమస్కరిస్తూ,

సర్వం శ్రీ ఉమామహేశ్వరదేవతార్పణ మస్తు.

భాస్కరానంద నాథ